Matematyka wchłaniania insuliny: czyli dlaczego mniejsze dawki insuliny wchłaniają się szybciej, szybciej osiągają szczyt działania i kończą swój cykl.

Niniejszy tekst to opracowanie własne z języka angielskiego na podstawie materiałów  z newslettera Diabetes Bites ( Nov, 2013; p.6) przygotowanego przez Gary Scheinera. Tekst oryginalny napisany został przez Scotta Kinga i opublikowany w Diabetes Health Newsletter w 2007r. 
Badanie kliniczne :
http://care.diabetesjournals.org/content/36/4/780.full
Tabelka ze wzorami matematycznymi pochodzi ze strony www. megamatma.pl

Wiemy wszyscy,że wstrzyknięta insulina nie tworzy idealnej sfery lub kulki pod skórą,ale tworzy zbiornik w tkance podskórnej, który ma cechy podobne  i zbliżone do  kuli lub sfery. Po wstrzyknięciu insuliny, zaczyna się proces jej wchłaniania przez tkankę ,z która jest w kontakcie. Jak zobaczycie z poniższych wzorów i przykładów, im większa dawka wstrzyknięta , tym więcej czasu potrzeba na jej wchłonięcie.

  ^{Wstrzyknięta insulina tworzy mniej  lub bardziej kształtną  sferę:}

Pole powierzchni całkowitej kuli/sfery

objętość kuli/sfery

 gdzie  jest promieniem kuli.

W poniższej tabelce  wyliczone zostały objętość sfery insuliny wstrzykniętej i powierzchni jej wchłaniania dla siedmiu wstrzyknięć insuliny o różnej wielkości.

Zerkając na matematyczne przypomnienie w obrysie pamiętamy, że promień to odległość od środka kuli do powierzchni,  i jak wynika z tabelki gdy promień r rośnie - gdy wstrzykujemy więcej insuliny- to zmniejsza się powierzchnia względem objętości; czyli nasza powierzchnia wchłaniania insuliny jest coraz mniejsza...

Przyjrzyjmy się np wstrzyknięciu 4 jednostek insuliny jednorazowo a czterem wstrzyknięciom insuliny po jednej jednostce. Obydwa wstrzyknięcia dostarczaja teoretycznie tej samej ilości insuliny, ale stopień i czas jej wchłonięcia będzie zdecydowanie różny w każdej sytuacji.

Przy jednorazowym wstrzyknięciu 4 jednostek mamy powierzchnię wchłaniana tylko 0.6mm - czyli przez taką powierzchnię nasza insulina może tylko uciec do otaczającej tkanki Przy czterech wstrzyknięciach po jednej jednostce otrzymujemy łacznie powierzchnię wchłaniania równą 0.96mm czyli prawie 50% wiekszą!

Jednostki Insuliny   ( 1 jednostka to 0.01ml)	Powierzchnia w mm  kwadratowych
1	0.24
2	0.38
4	0.60
8	0.94
16	1.52
32	2.41
64	3.82

Więc która dawka zadziała szybciej? Oczywiście ta, z większa powierzchnią wchłaniania. Stąd właśnie niektórzy edukatorzy zalecają rozłożenie dawki korekcyjnej na bardzo wysoką glikemię na kilka mniejszych wstrzyknięć. Z tego też właśnie powodu jeden z producentów zestawów infuzyjnych rozważał produkcję kaniul z maleńkimi otworkami na całej powierzchni (sprinkler cannula) aby insulina wchłaniała się z wielu mniejszych depotów, polepszając absorbcję.

Patrząc na zestawienie widzimy też, że wraz ze zwiększeniem dawki wstrzykiwanej insuliny jest coraz mniej powierzchni wchłaniania dla  większej liczby jednostek insuliny. To zmusza wstrzykniętą juz insulinę do "oczekiwania na swoją kolej", bo cząsteczki insuliny ze środka depotu nie mają kontaktu z tkanką dopóki nie zostaną wchłonięte te cząsteczki, które sa bliżej powierzchni sfery.

Stąd problemy z dużymi jednorazowymi dawkami - zróżnicowanie czasu i tempa wchłaniania, im większa dawka, tym dłużej pozostanie czynna i będzie bardziej nieprzewidywalne jej działanie i skutek. W przypadku większych jednorazowych dawek należy uważać na ruch i ciepłe kapiele. Im większa dawka tym mobilizacja insuliny na skutek ruchu lub temperatury ( kąpiel ) będzie znaczniejsza niż w przypadku mniejszych dawek.

Wszyscy użytkownicy insuliny powinni jak najwięcej wiedzieć, aby zrozumieć insulinę - jej możliwości, siłę i dar ratowania życia. Czasami i mała lekcja matematyki nie zaszkodzi.